Baby | Voeding | Voeding het eerste jaar; borstvoeding (2024)

Je vindt hier informatie over de voeding voor je kind in het 1e jaar als je borstvoeding geeft.

Voorbeeld van een voedingsschema

De eerste 6 weken

Borstvoeding op verzoek van je baby; minimaal 6 voedingen per 24 uur.
2 borsten per voeding geven heeft de voorkeur. Eerst de ene kant laten drinken totdat je baby stopt. Vervolgens de andere borst zolang je baby wil. Begin afwisselend met de linker- of rechterborst.
Bij voorkeur niet korter dan 2 uur en niet langer dan 4 uur tijd tussen de voedingen. Bij te veel tijd tussen de voedingen bestaat de kans dat je baby ’s nachts de voeding gaat inhalen.
Nachtvoeding als je baby erom vraagt.
Na 1 week 6 flink natte luiers en meerdere poepluiers per dag.
Rond de 10e dag kan je baby een paar regeldagen hebben en zal vaker willen drinken.
Wanneer je straks weer gaat werken, begin dan rond de 4e week met kolven. Geef dagelijks wat afgekolfde melk in een flesje. Dit hoeft geen hele voeding te zijn. Het gaat erom dat je baby kan wennen aan het drinken uit een fles.
Bij twijfel over de groei kun je gebruik maken van het inloopspreekuur.
Aanvulling: vitamine D en vitamine K.

Na 6 weken

Borstvoeding op verzoek van je baby. In de nacht voeden is heel normaal en nog nodig voor je baby als hij/zij erom vraagt.
De meeste baby’s krijgen een ritme in het drinkpatroon; minimaal 5 voedingen per dag als de borstvoeding goed op gang is.
Je baby kan minder vaak ontlasting krijgen. Soms nog maar 1 maal in de 7-10 dagen. Als de groei voldoende is, is dit oké.
Rond de 6 weken kan je baby een paar regeldagen hebben en zal vaker willen drinken.
Als je weer gaat werken, kan het handig zijn om enkele voedingen te kolven en in te vriezen voor je 1e werkweek. Kolf bij voorkeur na de ochtendvoeding, omdat dan de meeste melk aanwezig is.
Aanvulling: vitamine D en vitamine K (vitamine K tot en met 12 weken).

Vanaf 4 maanden

Borstvoeding op verzoek van je baby. In de nacht voeden is heel normaal en nog nodig voor je baby als hij/zij erom vraagt.
Rond de 3-4 maanden kunnen baby’s onrustiger worden aan de borst; zij worden zich meer bewust van hun omgeving waardoor zij afgeleid worden.
Introductie van bijvoeding: Als je denkt dat je baby eraan toe is, bijvoorbeeld omdat hij smakgeluidjes maakt, kun je vanaf 4 maanden beginnen met oefenhapjes.
Het maakt niet zoveel uit wat het 1e hapje is. Geef bijvoorbeeld een lepeltje fijngeprakte groente (zonder zout) of fruit. Je kunt ook wat kleine stukjes (lichtbruin) brood zonder korst geven, een beetje fijngeprakte aardappel, witte pasta, witte couscous, witte rijst, een beetje fijngemaakt vlees, witvis of kikkererwten. Geef niet elke dag rijst (zie onder Toelichting).
Aan zachte smaken went je kind makkelijker dan aan zure of bittere smaken. Het gaat echt om kleine hoeveelheden. Het hapje vervangt geen borstvoeding.
Aanvulling: vitamine D.

Vanaf 6 maanden

Borstvoeding blijft de hoofdvoeding; 4 of meer borstvoedingen per dag. Veel baby’s hebben ook nog behoefte om in de nacht te drinken. Dat is normaal en hoeft niet afgebouwd te worden.
Het hapje geleidelijk uitbreiden tot een maaltijd met groente, geprakte aardappel, pasta, couscous of rijst zonder zout en eventueel (fijngemaakt) vlees, vis, kip, kikkererwten of ei zonder zout.
Fruithapje.
Prak het eten steeds minder fijn zodat je kind leert kauwen. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van de mond en spraak.
Laat je kind oefenen met zelf eten door het grotere stukjes fruit/groente/aardappel te laten pakken en naar de mond te laten brengen.
Eventueel kan je kind oefenen met een stukje brood.
Varieer met verschillende soorten groente, fruit en vis of vlees zodat je kind veel smaken en structuren leert kennen.
Aanvulling: vitamine D.

7 en 8 maanden

Borstvoeding op verzoek van je kind.
Toewerken naar 4 hoofdvoedingen per dag. Bijvoorbeeld:
- Ontbijt: borstvoeding, langzaam aan brood erbij gaan geven.
- Tussendoor: fruit, slappe thee of water (uit een beker).
- Lunch: (licht)bruin brood met (dieet)margarine en eventueel beleg en borstvoeding.
- Tussendoor: borstvoeding, water of slappe thee met een tussendoortje (bijvoorbeeld stukje rijstwafel of soepstengel).
- Avondeten: warme maaltijd: geprakte groente zonder zout, geprakte aardappel, pasta, couscous of rijst zonder zout, vlees, vis, kip (fijngemaakt, gekookt of zacht gebakken), kikkererwten of ei zonder zout. Voeg 1 theelepel olie of (dieet)margarine toe. Borstvoeding of 50-100 ml magere yoghurt als toetje.
- ‘s Avonds voor het slapen gaan borstvoeding.
Start met het oefenen van drinken uit een beker zonder deksel. Je kunt dit in het begin eventueel met een beetje water doen of met yoghurt (dat minder snel uit de beker loopt) om een knoeiboel te voorkomen.
Aanvulling: vitamine D.

Tussen 9 en 12 maanden

Borstvoeding op verzoek van je kind.
Geef geleidelijk meer vaste voeding, afhankelijk van de behoefte van je kind.
4 hoofdvoedingen per dag, toewerken naar 3 hoofdvoedingen per dag. Bijvoorbeeld:
- Ontbijt: brood met (dieet)margarine en beleg, borstvoeding.
- Tussendoor: fruit, slappe thee of water.
- Lunch: brood, borstvoeding.
- Tussendoor: slappe thee of water, met een tussendoortje.
- Avondeten: warme maaltijd (zie 7-8 maanden; olie/margarine eventueel vervangen door lepeltje jus). Borstvoeding of 100 ml magere yoghurt als toetje.
Aanvulling: vitamine D.

Vanaf 12 maanden

Borstvoeding op verzoek van je kind.
3 hoofdmaaltijden per dag en 2 tussendoortjes. Indien bij het ontbijt pap gegeven wordt dan is het advies pap met granen vanaf 12 maanden.
Wees matig met zout, suiker, chips, snoep en zoete (fris)dranken of vruchtensappen. Voorkom dat je kind te grote hoeveelheden eten en drinken krijgt.
Als ouder bepaal jij wanneer en wát er gegeten wordt, je kind bepaalt hoeveel.
300 ml (magere of halfvolle) melkproducten per dag is voldoende.
Drinken uit een beker zonder deksel.
Stimuleer je kind zo veel mogelijk om alles achter elkaar op te eten en drinken (zo nu en dan een hapje of slokje is schadelijk voor de tanden en kiezen). Beperk het aantal eet- en drinkmomenten tot 5 à 7 per dag.
Aanvulling: vitamine D.

Toelichting bij het voedingsschema

Vitamines

Vitamine K

Vitamine K is de 1e 12 weken nodig voor een goede bloedstolling. Geef 150 microgram per dag. Geef dit vanaf dag 7 na de geboorte tot en met de leeftijd van 12 weken.
Te vroeg geboren kinderen (onder 35 weken zwangerschapsduur) hebben dit langer nodig. De arts adviseert je hierover.

Vitamine D

Vitamine D is de 1e 4 jaar nodig. Het speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van onder andere het afweersysteem. Ook draagt vitamine D bij aan het behoud van sterke botten en tanden.
Je kind heeft 10 microgram per dag nodig, ongeacht de voeding die het krijgt. Wij adviseren om dit aan je kind te geven vanaf dag 7 na de geboorte tot en met de leeftijd van 4 jaar. Kinderen met een gepigmenteerde huid hebben ook boven de 4 jaar vitamine D nodig.

Rijstebloem, rijst en andere rijstproducten

Geef niet elke dag rijstebloem, rijst of andere rijstproducten. Rijstproducten kunnen voor kleine kinderen teveel arseen bevatten. Wissel dit daarom uit voorzorg af met andere producten.

Groente

Groentesoorten om mee te beginnen zijn:
Bloemkool, broccoli, fijne erwtjes, worteltjes, sperziebonen, snijbonen, pompoen, courgette, witlof, asperges.

Fruit

Fruitsoorten om mee te beginnen zijn:
Abrikoos, appel, banaan, kersen, mango, meloen, peer, perzik, nectarine.

Fruit later uitbreiden met:
Bessen, kiwi, pruimen, druiven en citrusvruchten (sinaasappel, grapefruit en mandarijn).

Kippenei en pindakaas

Door je baby op tijd pindakaas en ei te geven wordt de kans op een allergie voor deze producten kleiner. Je baby mag vanaf 4 maanden pindakaas (zonder toegevoegd zout en suiker) of fijngemaakt gebakken roerei.

Heeft je baby eczeem of een voedselallergie? Dan is het extra belangrijk om vroeg te starten. Overleg dat wel eerst met de jeugdarts.

Tip: Pindakaas en gebakken roerei kun je mengen met wat fijngemaakt fruit of gekookte groente.

Peulvruchten

Linzen, kikkererwten en bonen (zoals bruine, witte, zwarte, ogenbonen) zijn prima vleesvervangers. Ze kunnen ook (deels) de aardappelen vervangen.

Goede vetten en olie

Goed vet zit in margarine die je koopt in een kuipje (met minimaal 55% vet), in bak- en braadvet in een fles en in olie. Doe altijd een beetje margarine op brood. Een warm hapje maak je extra lekker met een klontje zachte margarine of een theelepeltje olie. Zodra je kind met de pot mee-eet, hoeft dit niet meer.

Brood en beleg

Begin met wat stukjes of zachte korstjes lichtbruin brood. Oud brood of brood dat in de vriezer heeft gezeten is wat minder klef. Sommige kinderen kunnen dat makkelijker kauwen en doorslikken. Het brood kun je besmeren met margarine.

In het begin is beleg nog niet nodig. Geschikte belegsoorten zijn bijvoorbeeld tomaat, fruit (in plakjes of geraspt), zuivelspread. Geef tot 1 jaar geen honing.

Gebitsverzorging

Kinderen van 0 en 1 jaar

Ons advies is om vanaf het doorbreken van de 1e tandjes 1 keer per dag, ’s avonds voor het slapen gaan, te poetsen met peutertandpasta met fluoride. Daarna niets meer te eten of te drinken geven. Water kan natuurlijk wel.

Kinderen vanaf 2 jaar

2 keer per dag poetsen met peutertandpasta met fluoride. Per poetsbeurt een halve cm fluoride-peutertandpasta gebruiken. De tandpasta kan doorgeslikt worden. Je kind laten naspoelen is niet nodig.

Aantal eetmomenten

Maximaal 7 eet- en drinkmomenten per dag. Bij meer eetmomenten is de kans op het ontstaan van tandbederf groter. Het advies voor je kind is 3 hoofdmaaltijden en 2 à 3 tussendoortjes. We raden af een flesje melk, appelsap of iets anders mee naar bed te geven in verband met tandbederf.

Websites

Vragen of meer informatie?

Neem contact op met het Centrum voor Jeugd en Gezin.